چالش‌هاى وزیر صمت به قلم حسین حقگو

به گزارش قیمت دلار وزير جديد صمت در شرايطي سكان اين وزارتخانه را به دست مي گيرد كه با چند چالش جدي روبروست.

✍️حسین حقگو

  • 1.گرانی

چالش اول افزايش قيمت کالاهاست؛ از خودرو تا مرغ و تخم مرغ. گرانى هايى كه مسئوليت آنها به درجاتى يا در توليد يا توزيع و يا نظارت به وزارت صمت باز مى‌گردد.

مهمترين ابزار اين وزارتخانه براي ساماندهي، نه امكان بهره گيري از ابزار پولي و ارزي و حتي تعرفه اي كه در وزارتخانه ها و نهادهاي ديگر تعيين تكليف مي شوند بلكه ابزار سازمان حمايت از توليد كنندگان و مصرف كنندگان است كه چه ابزار ناكارآمدي.

دو دهه است صنعت و وزير آن، نقش برجسته اي در تعيين سياست هاي پولي و ارزي ندارد و تابع تصميمات بانك مركزي، وزارت اقتصاد، سازمان مديريت و… است. نهادهايي كه هريك به نوبه خود در بند سياست اند و سياستمدارها.

رابطه اي كه قرار بود معكوس شود و اين سياست و سياستمداران باشند كه به اقتصاد يارانه دهند و به توصيه هاي اقتصاددانان گوش سپارند.

(در کشور ما سال‌هاست که اقتصاد به سیاست داخلی و خارجی یارانه می‌دهد. تا کی می‌خواهیم این کار را بکنیم؟ یک دهه برعکس کنیم و ببینیم چه می‌شود و از سیاست داخلی و سیاست خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم تا ببينيم مردم زندگی و معیشت‌شان چگونه خواهد شد–روحاني 93)

  • 2.کاهش ارزش افزوده صنعت

چالش دوم وزير جديد كاهش ارزش افزوده بخش صنعت در طي دو سه سال اخير است. اين كاهش رشد البته نه فقط در اين بخش بلكه در كليت اقتصاد واقع شده اما اهميت صنعت به لحاظ جايگاه و تاثير آن به عنوان موتور اقتصاد كشور است.

رشد ارزش افزوده بخش صنعت و معدن طبق آمار بانك مركزى در طي سال هاي 97 و 98 به ترتيب به 7.5- و 2.1 سقوط كرده و در سه ماهه اول امسال نيز طبق گزارش مركز آمار رشد بخش صنايع و معادن 4/4- درصد و زيربخش صنعت 0.4- بوده. البته بانك مركزي رشد بخش صنايع و معادن را در اين دوره مثبت و رقم 2.5 درصد گزارش كرده است.

اگر حتي همين رقم بانك مركزي را ملاك و مبنا قرار دهيم كه طبق آن شاخص تولید 13 گروه (با سهم 83 درصدي از كل شاخص) از 24 گروه اصلی در فصل اول سال جاری نسبت به فصل اول سال گذشته، مثبت بوده (صنایع تولید انواع آشامیدنی‌ها، تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی، انتشار و چاپ و تولید داروها و فرآورده‌های دارویی و نظایر آن) باز نمي توان چندان اطمينان خاطر داشت.

چرا كه رشدهاي واقع شده عمدتا به واسطه ممنوعيت هاي وارداتي و افزايش شديد نرخ ارز و كاهش شديد تقاضا براي كالاهاي وارداتي بوده. امري كه بنظر نمي رسد چندان دوام داشته و با افزايش قيمت مواد اوليه و نهاده هاي توليد با كاهش در فصول پائيز و زمستان مواجه شود.

در واقع ممنوعیت های وارداتی و خالی شدن میدان رقابت از رقبای پر توان خارجی و افزایش نرخ ارز و سرمایه ای شدن بسیاری از کالاهای مصرفی تولید داخل و افزایش شدید تقاضا برای این محصولات، عامل اصلي رشدهاي محدود صنعتي است.

مشکل اما آنجا بروز می کند که تولید صنعتی کشورمان بخواهد بر اصالت های واقعی جهانی اتکا کند و در بازارهای رقابتی خود را محک زند و در بازار داخل و یا منطقه و جهان با همتایان خود مورد و ارزيابي مشتریان قرار گیرد.

آنگاه مشکل دو چندان خواهد شد و سياست هاي درون گرايانه فعلي، بحرانی سخت را متوجه کلیت صنعت و اقتصاد کشور خواهد كرد. صنعتي كه البته در صورت رفع تحريم هاي خارجي و سو سياست ها و بگير و ببندهاي داخلي و در شرايط فضاي آزاد و رقابتي كارنامه اي شايسته خواهد داشت؛ مصداق آن ميانگين رشد 10.5 درصدي سال هاي برنامه سوم توسعه و دوران اصلاحات ( 84-79 ) است.

  • 3.وزارت صمت

چالش مهم ديگر وزير جديد صمت، خود آن وزارتخانه است. وزارت صمت فاقد شرح وظايف قانوني است. يعني وجود اين وزارتخانه معطوف به يك ماده واحده مصوب 90.4.11 است كه در آن صرفا “امكانات، تعهدات، اعتبارات، نيروي انساني و اموال وزارتخانه هاي صنايع و معادن و بازرگاني به وزارت صمت منتقل شده است.

شرح وظايف و اختيارات اين وزارتخانه كه ظرف ۶ماه پس از تصويب اين ماده واحده بايد به تصويب دولت و مجلس مي رسيد، 9 سال است، بلاتكليف و حتي بالعكس، موضوع تفكيك دوباره اين وزارتخانه در دستور كار دولت قرار دارد.

واضح است در كمتر از يك سال باقيمانده تا پايان كار دولت دوازدهم و اصولا نگرش اقتصادي حاكم بر آن، نمي توان انتظار حل هيچ يك از چالش هاي فوق اعم از اتخاذ راهبردهاي جديد سياستي در جهت حاكميت توسعه صنعتي در گفتمان دولت و يا ايجاد فضاي رقابتي و دست بر داشتن از خودكفايي و سياست هاي تعزيراتي و يا حتي تعيين تكليف وزارت صمت را داشت.

تنها مي توان از اينكه وضعيت صنعت از اين بدتر نشود اميدوار بود شاهد از هم گسيختگي بيشتر سياستي، ساختاري اين حوزه كليدي اقتصاد نباشيم، به نظر به همين هم بايد قانع بود./اتاق بازرگانى تهران

Rate this post

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *